شرط مقصد در قراردادهای گاز به چه معناست؟
شرط مقصد(Destination clause):
شرط مقصد به این معنی است که فروشنده به خریدار اجازه فروش محصول خریداری شده فقط در بازارهای خاص را میدهد. این شرط به فروشنده اطمینان میدهد که خریدار محصول خریداری شده را جهت رقابت با او در سایر بازارهایی که قلمرو فروشنده به شمار میرود به فروش نخواهند رساند. به عبارت دیگر این شرط با ایجاد حاشیه اطمینان برای فروشنده و تفکیک بازارها از یکدیگر، فرصت استفاده از استراتژی تبعیض قیمت را برای فروشنده فراهم میسازد. (منصورکیایی،1386 :121- 122) واقعیت این است که در قراردادهای با شرط مقصد، بخشی از توافق تقسیم ریسک بین خریدار و فروشنده حاصل میشود و لذا فروشندگان در قبال اعمال این شرط سایر شروط قرارداد را متوازنتر تنظیم میکنند(منصورکیایی، 1386: 128).
این شرط از جمله شروطی است که رقابتپذیری صنعت گاز را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد زیرا طبق این شرط تولیدکنندگان، با اعمال قدرت بازاری خود خریداران، که اغلب شرکتهای بزرگ نفتی هستند، را محدود به عرضه گاز فروخته شده در بازارهای مورد توافق در قرارداد میکنند. میتوان نشان داد که شرط مقصد در حالتی که هزینههای حمل و کششهای تقاضا در دو ناحیه متفاوت باشند منجر به برقراری مکانیزم تبعیض قیمت شده که افزایش سود را برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت. این شرط نه تنها از طریق قیمت بلکه کاهش تسویهپذیری[1] بازار گاز، رقابت را تحت تاثیر قرار داده و منجر به تشکیل ضمنی تبانی بین تولیدکنندگان میشود. (منصورکیایی، 1385: 268)
- منصورکیایی اسحاق(1386)، اثر حذف شرط مقصد بر تابع سود فروشنده در قراردادهای بلندمدت گاز (ال.ان.جی)، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال 4، شماره 14، پاییز 1386، صص 120- 136.
