استراتژی چین برای واردات نفت

چین به عنوان کشوری که از نظر جمعیت بزرگترین کشور دنیا محسوب می­شود توانسته است به عنوان یک اقتصاد توانمند در مقابل اقتصادهای قدرتمند دنیا قد علم کند، این کشور در طی سال­های 2004- 2005 به دومین مصرف­کننده نفت پس از آمریکا تبدیل شد در حالی که در سال 2002 پنجمین تولیدکننده نفت بود. پیشی­بینی شده است که میزان مصرف نفت­ خام چین تا سال 2025 به 11 میلیون بشکه در روز برسد. هر چند که نگرانی فزاینده­ای از سوی مسئولین چینی برای وابستگی کشورشان به نفت وجود دارد ولی در هر صورت، این کشور با رویکردی کاملا استراتژیک در صدد گسترش اقتصاد خویش است. تلاش چین این است که مسیرهای زمینی را برای دستیابی به نفت تقویت کند تا بدین طریق در مقابل آمریکا، که عموما کنترل مسیرهای دریایی را در اختیار دارد، آسیب­پذیری کمتری داشته باشد.

مقاله زیر که گزارشی از یک مطالعه پژوهشی است به بررسی استراتژی چین در واردات نفت می پردازد که می تواند مفید باشد.

 China’s Oil Import Strategies سایز: 309 کیلوبایت

استراتژی نفتی چین

در سال­های اخیر، به واسطه قدرت یافتن چین در بازار اقتصاد جهانی، این کشور در طی سال­های 2004- 2005 به دومین مصرف­کننده نفت پس از آمریکا تبدیل شد در حالی که در سال 2002 پنجمین تولیدکننده نفت بود. پیشی­بینی شده است که میزان مصرف نفت­ خام چین تا سال 2025 به 11 میلیون بشکه در روز برسد. (میرترابی، 1387: 204- 205)

البته مسئولین ارشد چین، نگران وابستگی بیش از حد کشورشان به نفت سایر کشورها به ویژه نفت خاورمیانه هستند، چرا که علاوه بر ناامنی­های این منطقه، تمام خطوط حمل و نقل دریایی نفت در آنجا، تحت کنترل امریکا (بزرگترین رقیب چین) است.

مهم­ترین مساله برای چین این است که تامین نفت از مسیرهای زمینی را تقویت نماید تا بدین­ترتیب اثرپذیری آن از فشارهای آمریکا در مسیرهای دریایی کم­تر شود. تلاش­های چین در دهه 90 در آسیای میانه به همین علت بوده است و طرح احداث خط لوله صادراتی نفت از قزاقستان به چین در همین راستا پیگیری شده است. همچنین شرکت نفت دولتی چین سعی دارد که سهام شرکت­های نفتی روسیه را خریداری نماید لذا واردات این کشور از چین در سال 2003 حدود 73 درصد بوده است. یکی دیگر از اقدامات چین، تشویق شرکت­های چینی برای سرمایه­گذاری در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کشورهای خاورمیانه است. همچنین تکیه بر واردات گاز یکی دیگر از اقدامات چین در این زمینه است به عنوان مثال در آبان ماه 1383 تفاهم­نامه­ای بین ایران و چین به ارزش 100 میلیارد دلار امضا شد و به ازای آن قرار شد، شرکت ملی نفت چین در پروژه­های نفتی ایران مشارکت کند.

روابط چین و امریکا در زمینه انرژی، آمیخته از تهدید و فرصت است. برای امریکا، هدایت چین در مسیر پیوند با اقتصاد جهانی و پیروی از شرایط آن، حتی فراتر از اولویت­ها و اهداف واشنگتن در زمینه حضور در خاورمیانه است. امکان همکاری­های سازنده دو کشور در مسائل انرژی نیز مطرح است. با این حال با افزایش قدرت چین در صحنه­های بین­المللی، در زمینه رقابت و تنش میان این دو کشور نیز وجود خواهد داشت، بنابراین سیاست چین در این زمینه فعال­تر خواهد شد.

 

منابع و مآخذ:

میرترابی سعید(1387)، مسائل نفت ایران، تهران، نشر قومس.

نوروزی محمد (1391)، گفتارهای عمومی درباره مسائل نفت ایران، تهران: انتشارات انجمن علمی دانشجویان رشته معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیه­ السلام.