تطابق ساختار قراردادهای «مشارکت در تولید» با الزامات حاکمیت و مالکیت ملی بر مخازن نفتی

مقاله زیر به قلم آقای دکتر مسعود امانی و آقای مصطفی شفیع زاده با موضوع تطابق ساختار قراردادهای «مشارکت در تولید» با الزامات حاکمیت و مالکیت ملی بر مخازن نفتی در نشریه مجلس و راهبرد زمستان 1391; 19(72):141-171. نگاشته شده است که حاوی نگاهی نو در حوزه ازامات حاکمیت و مالکیت ملی بر مخازن نفتی است. مطالعه این مقاله می تواند بیانگر این نکته باشد که گاه می توان با حفظ عنوان یک قرارداد محتوای آن را مورد تغییر قرار داد.

اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از منابع زیرزمینی نفت و گاز مستلزم صرف هزینه‌ و همچنین تحمل ریسک بالا است. به این منظور کشورهای برخوردار از منابع زیرزمینی سعی در انعقاد این نوع قرارداد با شرکت‌های نفتی خارجی دارند. «قراردادهای بین‌المللی نفت» را در بخش بالادستی می‌توان به «قراردادهای ریسکی» یا «بدون ریسک» دسته‌بندی کرد. «قرارداد مشارکت در تولید»، از زمره «قراردادهای ریسکی»‌ است که بر اساس آن حق‌الزحمه پیمانکار و جایزه‌ی تحمل ریسک از محل نفت و گاز تولیدی در نقطه‌ی تحویل تعیین شده در قرارداد بین شرکت دولتی یا دولت و پیمانکار تأمین می‌شود. این مقاله با مفروض دانستن «حاکمیت قانون کشور میزبان» نسبت به تفسیر یا داوری اختلافات ناشی از قرارداد و همچنین عدم منافات انعقاد این نوع از قراردادها با الزامات ناشی از حاکمیت و مالکیت ملی بر منابع طبیعی، مطابق با «آخرین معاهدات بین‌المللی» که تا زمان کنونی به تصویب رسیده است، این نوع از قراردادها را، بیش‌ از قراردادهای «امتیازی و انحصاری»، تأمین کننده حق حاکمیت و مالکیت ملی کشورها بر منابع زیرزمینی خود می‌داند. در نهایت، انعقاد این نوع از برای توسعه، اکتشاف و استخراج میادین نفت و گاز، با رعایت الزامات مربوط به تأمین منافع ملی و همچنین اصول و شرایط مقرر در قانون داخلی و معاهدات بین‌المللی را امری پذیرفتنی و دارای مجوز قانونی می‌شمارد.

آشنایی با قراردادهای اختیار معامله

مشتقات و بازارهای مربوط به آن از جدیدترین و البته پیچیده ترین مباحث مربوط به مدیریت مالی و اقتصاد نفت و گاز است. مسائل فقهی و حقوقی مشتقات همواره محل نزاع بوده و نظرات بسیاری در این زمینه ارائه شده است. در ارائه آقای رضا آقاموسی تهرانی که در کلاس دکتر مسعود درخشان انجام شده است نگاهی اجمالی به بخشی از مسائل اختیار معامله صورت گرفته است. هر چند که این ارائه تنها به عنوان یک مقدمه در این زمینه مطرح است ولی دارای ملاحظات جدی است که می تواند محلی برای بحث و بررسی بیشتر باشد. پاورپوینت این ارائه را از لینک زیر دانلود فرمایید. ارائه این مطلب به معنی تائید محتوای آن نیست.

دریافت فایل حجم: 141 کیلوبایت

معرفی کتاب حقوق مشتقات

مشتقات و بازار آتی ها در طی سال های اخیر، گستردگی و رونق بسیار یافته است. بررسی ابعاد گوناگون این موضوع اهمیت بسیار دارد. متاسفانه فقر شدید منابع و متخصصین در این حوزه در ایران به شدت احساس می شود. به جز معدود کتابهایی که تنها به مسائل مالی و اقتصادی آن می پردازند، ابعاد حقوقی آن مورد بررسی قرار نگرفته است. هر چند در حوزه ابعاد فقهی مسائل آتی ها در طی چند سال گذشته کوشش هایی صورت گرفته است که می توان به  کتاب های اساتید محترم دکتر موسویان و دکتر معصومی نیا اشاره کرد ولی به هیچ وجه، حجم و عمق این کتابها به اندازه ای نیست که پاسخگوی علاقمندان و مسئولین اجرایی باشد. 

یکی از بهترین کتابهای حقوقی تالیف شده در حوزه حقوق مشتقات که مربوط به رساله دکتری آقای پیگلو (Michael Peglow) در دانشگاه آکسفورد است که در قالب کتابی تحت عنوان The Law of Financial Futures منتشر شده است. متاسفانه این کتاب در ایران نیز به سختی یافت می شود ولی برخی از صفحات آن قابل مطالعه از طریق اینترنت است.