رژیم های حقوقی سرمایه گذاری خارجی نفتی در نظام حقوقی ایران

با توجه به اینکه صنعت نفت ایران بیش از یک قرن را پشت سر گذاشته و دوره‌‌‌های متفاوتی از رژیم حقوقی سرمایه­ گذاری خارجی را تجربه کرده است، بدلیل ماهیت متفاوت حقوقی این نظامها در دوره­های مختلف، موضوع بحث در دو دوره قبل و بعد از انقلاب بررسی می شود.  رژیم های حقوقی قراردادی، مضاعف و رژیم حقوقی قوانین نفتی، در دوره قبل از انقلاب بررسی می شوند و در دوره بعد از انقلاب به رژیم های حقوقی سنواتی و برنامه‌ای پرداخته می شود.

به این منظور، نشستی توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در محل دانشگاه امام صادق علیه السلام و با حضور دکتر علی محمد حکیمیان و دکتر مسعود امانی برگزار گردید. فایل صوتی این نشست را از طریق لینکهای زیر دانلود فرمایید.

دریافت سایز: 15.7 مگابایت

دیپلماسی انرژی ایران و روسیه: زمینه های همگرایی و واگرایی

بحث دیپلماسی انرژی از مهم ترین مباحثی است که در حوزه دنیای امروز مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. متاسفانه به دلیل عدم توجه جدی به این حوزه در کشور، این مقوله مورد غفلت واقع شده و به قوت چندانی نرسیده است. یکی از مقالات خوبی که در این زمینه نوشته شده است بررسی دیپلماسی انرژِی ایران و روسیه است که توسط دکتر مسعود اسلامی تهیه شده است و در نشریه راهبرد، شماره 64 قابل دسترسی است. در چکیده این مطلب آمده است:

مقاله حاضر سه پرسش کلیدی مرتبط با یکدیگر را دنبال می کند: مفهوم و کارکرد دیپلماسی انرژی چیست؟ مولفه ها، فرصت ها و چالش های دیپلماسی انرژی ایران و روسیه کدام اند؟ چه زمینه هایی برای همگرایی و واگرایی بین ایران و روسیه وجود دارد؟ در بخش نخست، با رویکردی نظری، مفهوم و کارکرد دیپلماسی انرژی مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد و در بخش دوم با رویکردی تطبیقی و مصداقی، فرصت ها و چالش های فراروی دیپلماسی انرژی در دو کشور ایران و روسیه تشریح و تحلیل می شود و آنگاه زمینه های همکاری و همگرایی بین دو کشور در حوزه انرژی های نفت و گاز و همچنین زمینه های رقابت و واگرایی ناشی از منافع متضاد بین آنها بررسی و ارزیابی می شود و راهکارهایی برای افزایش و تسهیل همکاری و اجتناب از واگرایی ارائه می گردد. تلفیق مباحث نظری و تطبیقی فوق نشان خواهد داد که عوامل تاثیرگذار و مولفه های شکل دهنده دیپلماسی انرژی ایران و روسیه در ماهیت خود از بستر وسیع تر منطقه ای و جهانی جدا نیست و همان گونه که بر آنها تاثیر می گذارد، از آنها نیز تاثیر می پذیرد. مقاله بر این فرضیه استوار است که دیپلماسی انرژی ایران و روسیه در سطح دوجانبه همگن و همگرا نیست و علی رغم وجود عوامل و زمینه هایی برای همگرایی، عوامل و زمینه هایی برای واگرایی بین آنها نیز وجود دارد.

دیپلماسی انر‍ژی در جمهوری اسلامی ایران

امنیت انرژی را می­توان مهم­ترین ابزار حفظ قدرت در جامعه امروز دانست که با ملاحظات بسیار زیاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و ... پیوند خورده است. ضعف در تامین انرژی و عدم اطمینان نسبت به این مقوله، می­تواند زمینه عقب­ماندگی اقتصادی و تولیدی و به تبع آن سیاسی و اجتماعی را فراهم آورد. لذا تلاش­های بسیاری از سوی کشورهای گوناگون به ویژه کشورهای توسعه یافته در جهت تامین انرژی صورت می­گیرد که گاه قالب­های نظامی نیز به خود می­گیرد.

استوینس(1390) بیان می­دارد که انرژی همواره یک مساله حائز اهمیت است، هر چند که در برخی از ادوار به دلیل سیر نزولی قیمت­ آن، توجه چندانی به آن نشده است ولی مفهومی کلیدی در مفهوم استاندارد سطح زندگی است که گاه فقدان یا کمبود آن بقای یک جامعه­ را به خطر می­اندازد و شاید به همین دلیل بوده است که نفت به عنوان یکی از منابع اصلی و دیرین انرژی تاثیری عمیق بر سیاست­های بین­المللی داشته است. هر چند که نباید از خاطر دور داشت که انرژی حتی در سطح محلی و منطقه­ای نیز دارای اهمیت بسیار است و چه از نظر اقتصادی و چه از نظر مسائل دیگر مثل زیست­محیطی و ... مورد توجه بوده است.