آشنایی با منابع دکتری رشته مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز

این رشته که با هدف تربیت متخصصانی در حوزه قراردادهای بین المللی نفت و گاز تشکیل شده است حالتی میان رشته ای دارد و مباحث آن در چند حوزه اقتصاد، مدیریت، حقوق و مسائل فنی است. ساختار دوره به گونه ای است که فارغ التحصیلان توانایی نسبی در هر یک از چند حوزه مذکور را کسب نموده و برای تهیه و مدیریت قراردادهای مناسب برای نفت و گاز کشور آماده می گردند. با توجه به نوپا بودن رشته، دانشگاه هایی معدودی دارای این رشته هستند و در حال حاضر، تنها دانشگاه امام صادق علیه السلام این دوره را برگزار می کند هر چند که احتمال برگزاری آن توسط دانشگاه های دیگر نیز وجود دارد.

قانون حاکم در قراردادهای نفتی جمهوری اسلامی ایران

در این مطلب، به مساله قانون حاکم (با محوریت ایران) پرداخته می­شود. آنچه که در این متن مورد توجه بوده است، این است که در یک سیر تاریخی با توجه به روشن شدن حق حاکمیت کشورها بر مخازن طبیعی و معدنی، کشورها دارای حقوق بالاتری نسبت به یک شخص حقیقی می­شوند. در ابتدا و در طی قراردادهای امتیازی، شرکت­های بین­المللی به صورت کاملا یک­طرفانه به کسب منافع دولت­های صاحب منابع می­پرداختند و البته در بسیاری از موارد نیز با استفاده از قدرت دولت­های متبوعشان به شکایت و اعمال زور و فشار بر کشورهای صاحب منابع اقدام می­کردند.

پس از مدتی و در طول زمان، می­توان بیداری کشورهای صاحب منابع و آگاهی ایشان از ارزش این منابع را شاهد بود که در نهایت به برنامه­ریزی­های جدی­تری در جهت تغییر ساختار قراردادها، الغای قراردادهای قبلی (ولو به طور یک­طرفانه)، ملی کردن نفت کشورها و ... منجر شد. مهم­ترین زمینه­ساز این تحولات را در ساختار حقوقی کشورها و در تعیین قانون حاکم می­توان دید. یعنی دولت­ها و شرکت­ها سعی می­نمودند با اعمال منویات خود در طی قراردادها، قانون حاکم را دولت خود بدانند و البته نهایت تلاش شرکت بین­المللی بر این بود که این قانون را از ساختار قانون دولت میزبان خارج کند.

نظر پل استوینس درباره تحریم نفت ایران

افرادی که در حوزه اقتصاد انرژی و به ویژه اقتصاد نفت و گاز، مطالعات تخصصی داشته اند، حتما با پل استیونس آشنایی دارند، در زمان آغاز تحریم  نفتی ایران، این کارشناس خبره در حوزه اقتصاد انرژی، طی مصاحبه ای به واکاوی این مطلب پرداخت، هر چند که تحلیل های وی پس از مدت چندین ماه از زمان تحریم، با اندکی تفاوت نسبت به وضعیت کنونی ایران مواجه است ولی می توان، توانمندی وی را در ارائه تحلیل های عمیق در این حوزه مشاهده کرد. مطالعه این مطلب، خالی از لطف نیست.

اندیشکده «چاتهام هاوس» در مقاله‌ای به قلم «پاول استیونز» به بررسی نتایج احتمالی تحریم واردات نفت ایران توسط اتحادیه اروپا پرداخت. این اندیشکده در گزارش خود آورده است: اثر اولیه این امر این است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید به دنبال منابعی برای جایگزینی واردات نفت خام سنگین و شور ایران باشند. جستجوی منابع جایگزین باعث اصطکاک انتقالی قیمت نفت می‌شود. بنابراین قیمت نفت خام سنگین در بازارهای خلیج آتلانتیک افزایش خواهد یافت و در آسیا و اقیانوسیه، از آنجا که ایران به دنبال خروجی‌های جایگزین برای نفتی است که قبلاً به بازارهای اروپا فرستاده می‌شده، قیمت نفت کاهش خواهد یافت. تا کنون در این تحلیل فرض بر این بوده است که ایران بدون تلاش برای انتقام‌جویی، تحریم‌های اتحادیه اروپا را می‌پذیرد. اما این امر بسیار محال است. گمانه‌زنی‌های فراوانی وجود دارد که پاسخ ایران به این تحریم، جلوگیری از انتقال نفت از طریق تنگه هرمز خواهد بود. احتمال این امر بسیار کم است. اول اینکه اقتصاد ایران به صادرات نفت وابستگی زیادی دارد و بستن این تنگه به همان میزان به توانایی ایران برای صادرات نفت لطمه می‌زند. ثانیاً، تلاش‌های جدی برای بستن این تنگه در حقیقت در تصمیم‌گیری آمریکا (یا اسرائیل) در مورد حمله نظامی به ایران اثرگذار خواهد بود. راهی مؤثرتر برای وارد آوردن فشار به ایران، اجبار اتحادیه اروپا توسط آمریکا جهت تحریم مبادلات مالی با ایران است. تحریم نفت به تنهایی نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.

بسم الله الرحمن الرحیم

با نام تو آغاز می کنیم ای بزرگترین؛ با نام تو که هیچگاه تنهایمان نمیگذاری؛

خداوندا؛ سوگندت می دهیم به یاران خاصه ات، به برگزیدگان ارجمندت، به مقربین درگاهت، لحظه ای ما را به خود وامگذار

خداوندا؛ تک تک لحظات ما را برای خودت قرار ده و ما را در مسیری که پای در آن نهاده ایم موفق گردان

الهی؛ رضایت تو بزرگترین آرزوی ماست، بر ما ببخش، بر ما ببخش، بر ما ببخش

خدایا، ما را از دروغ، ریا، غرور، بی اخلاقی، بی تقوایی و هر آنچه که می تواند از تو دورمان کند، دور بدار.

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم