تحلیلی بر سوالات اقتصاد نفت و گاز آزمون دکتری مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز 1391
با توجه به پیگیری های پی در پی علاقمندان و داوطلبان رشته مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز، در چند بخش به تحلیل سوالات آزمون دکتری این رشته در سال 1391، پرداخته می شود، امید است که مورد استفاده قرار گیرد. در یک نگاه کلی می توان گفت که سوالات آزمون دارای پیچیدگی و دشواری خاصی نیستند و با اندک دقتی در مطالعه می توان پاسخ های صحیح را یافت هر چند که به جرات می توان گفت در صورت عدم مطالعه، احتمال دست یافتن به پاسخ صحیح بسیار کم است و با توجه به اینکه عموما در مباحث علوم انسانی و اجتماعی نظیر علم اقتصاد میتوان برداشتهای گوناگونی از یک موضوع داشت و هر گزینه ای می تواند از یک منظر پاسخی صحیح باشد ولی در آزمون چندگزینهای در نهایت، یک پاسخ صحیحترین (و نه لزوما تنها پاسخ صحیح) خواهد بود، لذا حتما می بایست مطالعات جدی در این زمینه صورت گیرد.
در بخش اقتصاد انرژی آزمون سال گذشته حدود 10 سوال از 30 سوال اقتصاد نفت و گاز از کتاب اقتصاد نظری و کاربردی نفت دکتر مجید احمدیان انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ارائه شده بود. لازم به ذکر است که این کتاب در عین پرحجم بودن دارای ساختاری ریاضی و فرمولی است که البته تمامی سوالات سال گذشته از این کتاب، از مباحث تئوری و مطالب عمومی آن طراحی شده بود. (البته این بدین مفهوم نیست که امسال نیز حتما این کتاب یکی از منابع اصلی آزمون باشد) هر چند که در طراحی سوالات جزئیات زیادی وجود نداشت و در حد تیترهای کلی و مباحث اصلی هر یک از فصول، سوالاتی ارائه شده بود ولی تسلط نسبی به متن کتاب برای پاسخ به آنها لازم بود. برخی از سوالات نیز از جداول و شکلهای کتاب طراحی شده بود که بیانگر اهمیت آنها بود.
آشنایی کلی با تاریخ نفت، به ویژه سیر تحول و تطور قراردادها، شوکها و بحرانهای نفتی و مسائلی از این دست نیز برای پاسخ گویی به این سوالات مفید است به عنوان مثال در سوالات سال گذشته، علل بروز اختلال در عرضه نفت ایران از مارس 1951 تا اکتبر 1954 مورد پرسش واقع شده بود، و همچنین به اصل تقسیم سود بر مبنای پنجاه- پنجاه که نوعی مالیات غیر مستقیم از کشورهای صادرکننده نفت بود پرداخته شده بود، ضمن اینکه تشکیل ذخائر استراتژیک نفت به عنوان یکی از سیاستهای مقابله با شوک افزایش قیمت انرژی، یکی دیگر از سوالات آزمون سال گذشته بود. همانگونه که مشخص است پاسخ به این سوالات نیازمند آشنایی کلی با تاریخ نفت است و شاید نیازی به مطالعه کتابهای پیچیده و دشوار اقتصاد انرژی نیز نداشته باشد و در عموم کتابهای مربوط به مسائل سیاسی- اجتماعی نفت نیز یافت میشود.
بخش دیگری از سوالات اقتصاد انرژی در سال گذشته مربوط به اطلاعات عمومی و مسائل ایران (که فراتر از مباحث روزنامهای می باشد) بود، به عنوان نمونه اشاره به تبصره 19 برنامه دوم توسعه در حوزه مدیریت انرژی از جمله این سوالات میباشد. مباحثی نظیر شدت انرژی، تعریف مدیریت انرژی و مسائلی از این دست را میتوان در این دسته از سوالات جای داد. پاسخگویی به چنین سوالاتی نیازمند آشنایی جدی با مسائل اقتصاد انرژی و به ویژه مسائل ایران است، ضمن اینکه باید خاطر نشان کرد آشنایی با مسائل خاص ایران نظیر قراردادهای بیع متقابل، اوپک و ... نیز برای پاسخگویی به برخی از سوالات آزمون ضروری است.
دستهای دیگر از سوالات نیز واقعا دشوار است و بدون مطالعه قبلی امکان پاسخگویی به آنها وجود ندارد به عنوان در یکی از سوالات میزان کل سرمایهگذاری لازم برای ایجاد ظرفیت هشت میلیون و چهارصد و بیست هزار بشکه در روز در طی دودهه آینده خواسته شده است که نیازمند آشنایی دقیق و جدی با این مباحث است.
متاسفانه به دلیل محدودیتهای موجود امکان ارائه اصل سوالات وجود نداشت، هر چند که در این مطلب به برخی از سوالات اشاره شد که امید است مفید باشد.
کرمی