مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز

International Contracts Management Studies
مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز
نویسندگان
طبقه بندی موضوعی

بحثی پیرامون مقیاس های اندازه گیری انرژی - BTU

دوشنبه, ۱۶ بهمن ۱۳۹۱، ۰۸:۴۷ ق.ظ

یکی از راهکارهای معمول امروزی برای اندازه گیری و مقایسه انرژی های مختلف، استفاده از محتوای حرارتی سوخت ها و یا میزانی که هر یک از سوخت ها تولید می کنند می باشد. واحد BTU یا (British Termal Unit) است که در واقع واحد گرمایی بریتانیا بوده و عبارت است از مقدار حرارت لازم برای افزایش دمای یک پوند آب به میزان یک درجه فارنهایت.

محتوای حرارتی یک بشکه نفت خام در حدود 5.8 میلیون بی تی یو است در حالی که 1000 فوت مکعب گاز طبیعی در حدود 1.035 میلیون بی تی یو، ارزش حرارتی دارد. بنابراین یک بشکه نفت از نظر واحد بی تی یو، معادل 5600 فوت مکعب گاز طبیعی است. علی رغم استفاده بسیار زیاد از واحد بی تی یو، دارای ملاحظاتی است که به برخی از آنها اشاره می شود:

اول: هر چند که گاهی ارزش حرارتی دو سوخت باهم متفاوت است ولی معمولا از نظر قیمتی از یک نسبت معادل، تبعیت نمی کنند. که این امر به دلایل گوناگونی اعم از آلودگی سوختها، مراحل و فرآیندهای آماده­سازی، ذخیره، تصفیه و پالایش، پخش و ... نیز مرتبط است.

دوم: در برخی از سوخت­ها، امکان تبدیل در یک مقیاس عمومی یا دشوار است یا ناممکن. این امر سبب می­شود که گاه مقایسه سوختها، امکان پذیر نباشد.

ناگفته نماند واحدها و مقیاس های دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که در کتابهای اقتصاد انرژی و اقتصاد نفت و گاز، قابل دسترسی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می­توانید به کتاب زیر مراجعه فرمایید:

همتی عبدالناصر(1383)، اقتصاد انرژی، موسسه مطالعات بین­المللی انرژی

موافقین ۰ مخالفین ۱ ۹۱/۱۱/۱۶
محمد نوروزی

نظرات  (۳)

ممنون از لطفتون

اصلاحیه

ارزش حرارتی گاز طبیعی معمولا قبل از فراورش عددی بین 900  تا 1600 بی تی یو برای هر فوت مکعب گاز یا 0.9 تا 1.6 میلیون بی تی یو برای هر هزار فوت مکعب گاز است. این عدد بر اساس ترکیب گاز تولیدی یعنی درصد متان، اتان، پروپان و ... در آزمایشگاه قابل اندازه گیری است. بدین صورت که با مشخص شدن درصد هر یک از این اجزا و ضرب کردن آن در ارزش حرارتی هر یک از این گازها و نهایتا جمع ارزش حرارتی ترکیب های موجود در گاز این مقدار را محاسبه می کنند. اما همانطور که می دانیم گاز طبیعی موجود در بازار گازی فراورش شده است که ترکیبات سنگین تر (یعنی اجزا سنگین تر از بوتان) و همچنین ناخالصی های آن مانند آب، دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن آن در کارخانه های خاص جدا می شوند لذا مقدار بی تی یو گاز طبیعی در همان محدوده 1000 بی تی یو در هر فوت مکعب قرار می گیرد. ذکر این نکته ضروری است که داشتن میزان بی تی یو بالاتر لزوما به معنی قیمت بالاتر گاز طبیعی نیست چرا که مقدار بالاتر این پارامتر می تواند به معنی حضور درصد بالاتر ترکیبات سنگین تر در گاز فروشی باشد. از آنجا که کشورها معمولا استانداردی برای گاز مصرفی خود دارند، میزان بالای ارزش حرارتی علی رغم ایجاد میزان حرارت بالاتر می تواند در بخش هائی (مثلا مصرف در بخش خانگی) ایجاد مشکل کند. لذا در قراردادهای گازی خریدار سعی می کند میزان ارزش حرارتی استانداردی برای گاز خریداری شده تعیین کند و در صورت نقض، فروشنده جریمه خواهد شد.

در زیر به ارزش حرارتی گاز فروشی چندین صادر کننده دنیا اشاره می کنم که مقایسه آنها خالی از لطف نیست:

1- از استرالیا - نیو ساوت ولز: نیتروژن (0.0 درصد)، متان (87.3 درصد)، اتان (8.3 درصد)، پروپان (3.3 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (1.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 1.038 در هر 1000 فوت مکعب گاز است.


2-  گاز صادراتی الجزایر- آرزو: نیتروژن (0.7 درصد)، متان (88.9 درصد)، اتان ( 8.4 درصد)، پروپان (1.3 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (0.4 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.996 در هر 1000 فوت مکعب گاز است.


3- گاز صادراتی لیبی: نیتروژن (0.6 درصد)، متان (82.6 درصد)، اتان ( 12.6 درصد)، پروپان (3.6 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (0.7 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 1.063 در هر 1000 فوت مکعب گازاست.


4- گاز صادراتی آمریکا- آلاسکا: نیتروژن (0.2 درصد)، متان (99.7 درصد)، اتان ( 0.1 درصد)، پروپان (0.0 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (0.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.909 در هر 1000 فوت مکعب گازاست.


5- گاز قطرا: نیتروژن (0.3 درصد)، متان (90.9 درصد)، اتان ( 6.4 درصد)، پروپان (1.7 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 0.7 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.993 در هر 1000 فوت مکعب گازاست.


6- گاز صادراتی روسیه- ساخالین: نیتروژن (0.1 درصد)، متان (92.5 درصد)، اتان ( 4.5 درصد)، پروپان (2.0 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (1.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.992 در هر 1000 فوت مکعب گاز است.


(منبع: GIIGNL)


در اینجا می توان به گاز لیبی اشاره کرد که علی رغم داشتن ارزش حرارتی بالاتر بخاطر عدول از استاندارد ارزش آن در بازارهای اروپائی از دیگر گازهای وارداتی کمتر است (منبع: درس قراردادهای گازی در انیستتو نفت فرانسه). باید توجه داشت که ارزش حرارتی گاز یکی از پارامترهای تعیین قیمت گاز است و در نهایت قیمت گاز بر اساس قدرت چانه زنی طرفین نهائی می شود. برای آشنائی بیشتر با قراداهای گازی رجوع کنید به: http://petrodanesh.blogfa.com/post/3
نوشته: صادق قاسمی (فارغ التحصیل رشته اقتصاد و مدیریت نفت و گاز، انیستتو نفت فرانسه)

 

ارزش حرارتی گاز طبیعی معمولا قبل از فراورش عددی بین 900 تا 1600 بی تی یو برای هر میلیون فوت مکعب گاز یا 0.9 تا 1.6 بی تی یو برای هر هزار فوت مکعب گاز است. این عدد بر اساس ترکیب گاز تولیدی یعنی درصد متان، اتان، پروپان و ... در آزمایشگاه قابل اندازه گیری است. بدین صورت که با مشخص شدن درصد هر یک از این اجزا و ضرب کردن آن در ارزش حرارتی هر یک از این گازها و نهایتا جمع ارزش حرارتی ترکیب های موجود در گاز این مقدار را محاسبه می کنندد. اما همانطور که می دانیم گاز طبیعی موجود در بازار گازی فراورش شده است که ترکیبات سنگین آن یعنی اجزا سنگین تر از بوتان آن و همچنین ناخالصی های آن مانند آب، دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن آن در کارخانه های خاص جدا می شوند لذا مقدار بی تی یو گاز طبیعی در همان محدوده 1000 بی تی یو در هر میلیون فوت مکعب قرار می گیرد. ذکر این نکته ضروری است که داشتن میزان بی تی یو بالاتر لزوما به معنی قیمت بالاتر گاز طبیعی نیست چرا که مقدار بالاتر این پارامتر می تواند به معنی حضور درصد بالاتر ترکیبات سنگین تر در گاز فروشی باشد. از آنجا که کشورها معمولا استانداردی برای گاز مصرفی خود دارند این میزان بالای ارزش حرارتی علی رغم ایجاد میزان حرارت بالاتر می تواند در بخش هائی (مثلا مصرف در بخش خانگی) ایجاد مشکل کند. لذا در قراردادهای گازی خریدار سعی می کند میزان ارزش حرارتی استانداردی برای گاز خریداری شده تعیین کند و در صورت نقض، فروشنده جریمه خواهد شد.
در زیر به ارزش حرارتی گاز فروشی چندین صادر کننده دنیا اشاره می کنم که مقایسه آنها خالی از لطف نیست:
1- گاز استرالیا - نیو ساوت ولز: نیتروژن (0.0 درصد)، متان (87.3 درصد)، اتان ( 8.3 درصد)، پروپان (3.3 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 1.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 1.038 در هر 1000 فوت مکعب گاز
2- گاز الجزایر- آرزو: نیتروژن (0.7 درصد)، متان (88.9 درصد)، اتان ( 8.4 درصد)، پروپان (1.3 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 0.4 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.996 در هر 1000 فوت مکعب گاز
3-گاز لیبی: نیتروژن (0.6 درصد)، متان (82.6 درصد)، اتان ( 12.6 درصد)، پروپان (3.6 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر (0.7 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 1.063 در هر 1000 فوت مکعب گاز
4-گاز آمریکا- آلاسکا: نیتروژن (0.2 درصد)، متان (99.7 درصد)، اتان ( 0.1 درصد)، پروپان (0.0 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 0.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.909 در هر 1000 فوت مکعب گاز
5- گاز قطرا: نیتروژن (0.3 درصد)، متان (90.9 درصد)، اتان ( 6.4 درصد)، پروپان (1.7 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 0.7 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.993 در هر 1000 فوت مکعب گاز
6-گاز روسیه- ساخالین: نیتروژن (0.1 درصد)، متان (92.5 درصد)، اتان ( 4.5 درصد)، پروپان (2.0 درصد)  و بوتان اجزا سنگین تر ( 1.0 درصد) در نتیجه میزان ارزش حرارتی آن حدود 0.992 در هر 1000 فوت مکعب گاز
(منبع: GIIGNL)
در اینجا می توان به گاز لیبی اشاره کرد که علی رغم داشتن ارزش حرارتی بالاتر بخاطر عدول از استاندارد ارزش آن در بازارهای اروپائی از دیگر گازهای وارداتی کمتر است (منبع: درس قراردادهای گازی در انیستتو نفت فرانسه).
باید توجه داشت که ارزش حرارتی گاز یکی از پارامترهای تعیین قیمت گاز است و در نهایت قیمت گاز بر اساس قدرت چانه زنی طرفین نهائی می شود. برای آشنائی بیشتر با قراداهای گازی رجوع کنید به: http://petrodanesh.blogfa.com/post/32
صادق قاسمی (فارغ التحصیل رشته اقتصاد و مدیریت نفت و گاز، انیستتو نفت فرانسه)

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی